Kapotgeslagen glas van winkels, bushokjes, stations, uitgebrande auto’s en fietsen, plunderingen, een GGD-post in de hens – zo ziet ‘de verdediging van onze vrijheid’ eruit volgens enkele duizenden personen. Dat bleek in het weekeinde van 23 en 24 januari 2021 waarin Nederland een ongekende uitbarsting van woede op straat beleefde in veel plaatsen. De aanleiding was boosheid over het instellen van een avondklok als maatregel tegen de pandemie.
Het resultaat van de woede-uitbarsting was dat de bewegingsvrijheid alleen maar nog iets verder werd beperkt. Sterk vergroot werd daarentegen de vrijheid van het virus om zich verder te verspreiden.
Woede
Waar komt die woede vandaan? Ongetwijfeld uit een gekweld gemoed, gevoelens van onmacht, een onvermogen tot omgaan met teleurstelling of tegenslag, het besef een ‘loser’ te zijn zonder dit te willen toegeven. Maar ook gevoelens van vernedering, omdat in Nederland ‘het geld tegen de plinten klotst’ maar zeer ongelijk is verdeeld. Zie ook onderzoek van het Verwey-Jonker instituut, of een nieuwsbericht daarover. Om de onvrede extra aan te wakkeren riepen sommige politici en zelfbenoemde profeten op tot actie, om daags daarna jezuitisch te prevelen dat ze ‘natuurlijk tegen geweld’ zijn.
In de steek gelaten
In Urk werd een vaccinatiepost van de GGD in brand gestoken.
Waarom kent Nederland zo veel getormenteerde zielen? Tienduizenden lijken bereid mee te doen aan dit soort openbare uitingen van razernij en vernielzucht. Dat is al jaren zo. Wie heeft nagelaten deze jongelui fatsoenlijk op te voeden, en waarom? Wie had kunnen voorkomen dat dit soort lieden zich in de steek gelaten voelen, bijvoorbeeld door ze werk of stage te bieden en betaalbare acceptabele huisvesting? Of gewoon door ze eens aan te horen. Maar ook: wie spint er garen bij deze onvrede en dit wangedrag?
Elite aanspreken
Het is de hoogste tijd dat de gehele Nederlandse elite bij zichzelf te rade gaat. Die elite bestaat uit de politiek als geheel, dus regering én parlement maar ook besturen van provincies en gemeenten, uit besturen van overheidsorganen (Belastingdienst, UWV enz.), uit bestuurders van ondernemingen die werk kunnen bieden en op de achtergrond daarvan particuliere en institutionele aandeelhouders en beleggers. Aangesproken moeten zich ook voelen alle Nederlanders die het financieel zeer breed hebben en het ook breed laten hangen, daarmee veel ‘underdogs’ de ogen uitstekend – dat is niets meer dan een kwestie van beschaving.
Straffen en meer
Hiermee zij niet gezegd dat de relschoppers zielig zijn en begrip mogen verwachten. Demonstreren, uiting geven aan je mening of gevoelens mag, maar daarbij geweld plegen en bewust anderen hinderen mag natuurlijk niet. De vernielingen dienen bestraft, wellicht extra zwaar om herhaling te ontmoedigen. Wat daarnaast hard nodig is, is een brede activiteit om de woede uit deze mensen te halen. Dat zal niet lukken met ‘pappen en nathouden’, niet met theedrinken of clubhuizen alleen.
Kleur bekennen
Nederland moet leren om de zachte hand soms om te vormen tot een harde vuist, om uiteindelijk weer open te gaan. Een harde aanpak geldt uiteraard voor de relschoppers, maar zeker ook voor degenen die daar toe oproepen, óók als zij vervolgens schijnheilig zeggen afstand te nemen van geweld. Voor politiek Nederland is het de hoogste tijd om kleur te bekennen. Anders gaat ‘bruin’ overheersen.