Een absolute voorwaarde voor een goed functionerende democratie is geloofwaardigheid bij bestuurders op diverse niveaus. Daar schort het tegenwoordig nogal aan, óók als we in ogenschouw nemen dat het ervaren ‘gebrek aan geloofwaardigheid’ soms meer stoelt op een gevoel dan op feiten. Maar hoe ernstig is de crisis in de geloofwaardigheid als ruim drie kwart van de bevolking vindt dat hun premier niet de waarheid heeft gesproken? Deze score op peil.nl bleek na het debat over de memo’s rond de afschaffing van de dividendbelasting, eind april 2018.
Bizarre gedachtekronkels
Drie kwart van de bevolking gelooft zijn eigen premier niet.
De peiling leerde dat 76% van de ondervraagde Nederlanders van mening is dat premier Rutte tijdens dat debat in de Tweede Kamer niet de waarheid sprak. Hij ‘kon zich niet herinneren’ een bepaald stuk te hebben gezien. De fractievoorzitters van de partijen waarop het kabinet steunt, kwamen er net zo slecht vanaf. Heel Nederland had live op tv kunnen zien hoe sommigen amper woorden konden vinden om hun bizarre gedachtekronkels te kunnen uiten.
Spreek de waarheid
Het spreken van de waarheid is een kwestie van beschaving. Je spreekt de waarheid, óók als dat je niet goed uitkomt. ‘Een leugentje om bestwil’ kan af en toe, voor iets kleins in de privé-sfeer, of juist voor iets heel groots, om een ramp af te wenden. Daar was in het debat over (de memo’s rond) de afschaffing van de dividendbelasting geen sprake van.
Regering een leiband grootkapitaal
Het gedraai van premier Rutte leverde dus een nieuwe dieptepunt op in de geloofwaardigheid van de regering, en mogelijk ook van het parlement, dat immers niet meer dan een brullende papieren tijger kon zijn. Het leverde ook veel #ophef op in het openbare ‘debat’ op sociale media. Helaas neemt dit het zicht weg op iets dat op de achtergrond speelt: een regering die aan de leiband lijkt te lopen van ‘het grootkapitaal’, dit maal in de gedaante van vooral Unilever en Shell. Zie hierover ook de column die Bas Heijne hierover publiceerde in NRC.