Mijlpalen

Mijlpalen van beschaving – dat zijn natuurlijk de beheersing van vuur, de uitvinding van het wiel, het schrift en de boekdrukkunst, muziek, elektriciteit, internet. Maar ook publicaties als Magna Charta, ‘heilige’ boeken als bijbel of koran, de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.

Ook kleine dingen

Voor individuen of groepen mensen kan beschaving ook zitten in heel kleine dingen. De beschikking over een gewoon toilet bijvoorbeeld, of de ontwikkeling van de theesoort Earl Grey. Dat zulke simpele persoonlijke gedachten gedeeld kunnen worden met velen is op zich zeker een vorm van beschaving.

We noemen hier enkele onmiskenbare mijlpalen van beschaving, en houden ons warm aanbevolen voor aanvullingen en commentaar (mail).

  • Ontwikkeling van de landbouw
  • Gebruik van het schrift
  • De Griekse filosofie
  • Wiskunde
  • Bouwen met een booggewelf
  • Het Romeinse bestuurssysteem
  • De universaliteit van Averroes (Ibn Rushd)
  • Het humanisme van Erasmusstoommachine
  • Boekdrukkunst
  • De Verlichting
  • Trias Politica
  • Verbod op slavernij
  • Algemeen kiesrecht
  • Stoommachine, verbrandingsmotor, atoomenergie
  • Elektriciteit
  • Antibiotica
  • Universele Verklaring van de Rechten van de Mens
  • Een mens op de maan, verkenningen op Mars
  • Biotech, synthetische biologie
  • Internet

Heel veel technische zaken zijn aan te merken als mijlpaal van beschaving, of van cultuur of van technische vooruitgang. Ze zijn vrijwel altijd universeel, wereldwijd verspreid, en niet bedreigd; technieken zijn meestal ook ‘verkeerd’ te gebruiken, en zijn dan  juist bedreigend.

Moderne ‘westerse’ beschaving bedreigd

‘Wij’ hebben te maken met een Nederlandse, Europese, of beter nog: westerse beschaving. Die kun je hoogstaand noemen, zowel technisch als moreel. Al valt daar veel op af te dingen na kolonialisme en slavernij, twee wereldoorlogen en de inzet van techniek en cultuur voor de planmatige vernietiging van groepen mensen. De westerse beschaving, die eeuwenlang dominant is geweest, is inmiddels bedreigd, zowel van binnenuit en van buitenaf.

Intern dreigt, mede door het besef over de ‘zwarte bladzijden’ uit de historie, een verlies van inspiratie en overtuiging, en daarmee gebrek aan bereidheid de verworvenheden te verdedigen en/of te vernieuwen. Met als gevolgen zelfgenoegzaamheid, nihilisme, decadentie, verval.

Extern is er de opkomst van economische macht (China, Azië) of religieus geïnspireerde, gewapende macht (islamisme), die beide fundamenteel andere opvattingen hebben over onder meer persoonlijke vrijheid – wat juist een van de absolute fundamenten is van de westerse beschaving.

Wereldwijd krijgt de mensheid nu de onbetaalde rekeningen gepresenteerd van een roekeloze, respectloze omgang met de natuur, van verspilling, verwoesting en vervuiling. De vrijwel ongebreidelde behoefte aan energie lijkt hierbij het kernpunt.

Hoe verder?

Hoe houden we de goede aspecten van de westerse beschaving en cultuur overeind? Hoe voorkomen we moreel en technisch verval? Waar halen we de inspiratie en voorbeelden vandaan voor vernieuwing en daarmee de beste kans op voortzetting van een prettige manier van leven?
Denk en praat mee, via mail of via het reactieformulier onderaan deze pagina.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.